Türkiye Otomotiv Sektöründe Yerli Payı Azalıyor: 2025 İçin Endişeler Büyüyor

Otomotiv sanayisinde 2025 yılına yönelik artan endişeler dikkat çekiyor. 2024 yılında rekor ihracatlar ve iç pazar satışları yakalanmasına rağmen, sektör temsilcileri tabloyu karamsar bir şekilde değerlendirdi.

Türkiye'nin otomotiv üretimindeki rekabet gücünün hızla aşındığını belirten Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Başkanı Cengiz Eroldu, artan maliyetlere dikkat çekerek üretim tesislerinin rakip ülkelere taşınma riskinin yükseldiğini vurguladı.

Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği (TAYSAD) Başkanı Albert Saydam ise Türkiye'nin, Viyana'ya kadar olan coğrafyanın en pahalı ülkesi haline geldiğini ifade etti.

Otomotivde üretim ve yerlilik oranlarında çarpıcı düşüş

OSD verilerine göre, Türkiye'deki otomotiv üretimi 2024 yılında yıllık bazda %7 düşüşle 1 milyon 365 bin adet seviyesine geriledi. İhracat dolar bazında geçen seneye oranla %3 artışla 36,75 milyar dolar olarak gerçekleşirken, adet bazında ise %0,5 oranında azalış göstererek 1 milyon 13 bin seviyesinde kaldı. 2024 yılında otomotiv pazarındaki yerlilik oranı ciddi oranda düşüş göstererek, ithalatın pazar payı %70'e ulaştı. Yerli otomobil satışlarında %7, yerli hafif ticari araç satışlarında ise %43'lük bir azalma yaşanırken, ithal hafif ticari araç satışlarında %32’lik bir artış dikkat çekti.

Rekabet gücü zayıflıyor: Üretim maliyetleri yük altında

OSD Başkanı Eroldu, kapasite kullanım oranlarındaki düşüşle beraber üretimde maliyet artışlarının rekabet gücünü olumsuz etkilediğini belirtti. Türkiye'nin, otomotiv üretim maliyetlerinde Romanya seviyelerine kadar gerilediğini vurgulayan Eroldu, "Avrupalı üreticiler, düşük maliyetli ülkelere yönlenirken Türkiye için bu durum büyük bir tehdit oluşturuyor" dedi. Eroldu, yerli otomobil payının artması ve iç pazarda daha güçlü bir konum sağlanması için ÖTV matrahlarının güncellenmesi gerektiğinin altını çizdi. Ayrıca, etkili bir hurda teşviği önerisinin çevresel ve ekonomik fayda getireceğine dikkat çekti.

Tedarik sanayisinde siparişlerde %75 düşüş!

TAYSAD Başkanı Albert Saydam, otomotiv tedarik sanayisinin ciddi bir darboğazdan geçtiğini ve yeni siparişlerde %75’lik bir düşüş yaşandığını açıkladı. Ankete göre 2023'te alınan 100 iş siparişi, 2024'te 25’e geriledi. Saydam, 2025 ve sonrasına yönelik ciddi endişeler taşıdıklarını ifade ederek, Avrupa'daki talep daralması ve Türkiye'de artan üretim maliyetlerinin sektörü olumsuz etkilediğini dile getirdi.

Sanayiciden hükümete "acil destek" çağrısı

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Otomotiv Tedarik Sanayi Meclis Başkanı Alper Kanca, birçok yerli ve yabancı tedarikçi firmanın acil durum çağrısı yaptığını belirtti. Sanayiciler kısa çalışma ödeneği, vergi istisnası ve ithalatı azaltacak önergelerin devreye alınmasını talep ediyor. Kanca, mevcut krizin etkilerinin ancak 2025’in ardından netleşeceğine dikkat çekerek, çalışan sayısındaki azalmaların sektörü ciddi şekilde zor durumda bıraktığını vurguladı.

Sektörün 5 acil talebi:

1- ÖTV matrahlarında güncellenme yapılması.

2- İthalatı düşürmek için yeni önlemler alınması.

3- Krediye erişimin kolaylaştırılması.

4- Tedarikçi firmalar için kısa çalışma ödeneği ve vergi istisnası sağlanması.

5- Hurda teşvik sisteminin devreye alınması.

Önümüzdeki yıllar, hem iç hem de küresel pazarlardaki dinamikler ışığında Türk otomotiv sektörü için büyük bir sınav olacak gibi görünüyor.