Enflasyon düşmüyor: Yıl sonu hedefleri zorlanıyor
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Ekim 2024 enflasyon verileri, beklentilerin üzerine çıktı. Ekonomistler, güçlü değerlendirmelerle enflasyonun seyrini yorumladı.
TÜİK, Ekim 2024 Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) verilerini açıkladı. Verilere göre, enflasyonda aylık artış yüzde 2,88 olurken, yıllık artış yüzde 48,58 olarak kaydedildi. Piyasa beklentilerinin üzerinde gelen bu oran, ekonomistler arasında çeşitli tartışmalara neden oldu. Orta Vadeli Program (OVP) ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) yılsonu hedeflerinin tutup tutmayacağı da sorgulanıyor.
Enflasyon hedeflerinde sapma
Prof. Dr. Ali Hakan Kara, enflasyon verilerini İTO ve TÜİK endeksleriyle karşılaştırdı ve şu yorumda bulundu: “15 aylık birikimli fark %5,8. İki endeksin içeriğinin farklı olduğunu göz önünde bulundurursak ölçümde çok büyük bir sorun yok. Ancak, IMF verilerine göre Türkiye’nin en yüksek enflasyona sahip ülkeler arasında yükseldiği görülüyor. OVP'de yılsonu hedefi %33 iken, veriler %44 civarında bir kapanışa işaret ediyor. Döviz kuru ve petrol fiyatlarının düşük olmasına rağmen, hedefin 1/3 üzerinde olacağımız neredeyse kesin." dedi.
“Enflasyon sadece yüksek faizle çözülemeyecek”
Dr. Burcu Aydın ise enerji ve tütün ürünlerinin üretici fiyatları üzerindeki etkisine dikkat çekerek, “Üretici fiyatlarındaki artışın tüketici enflasyonu üzerinde etkili olmasını bekliyorum. Tüketici fiyatlarını ayakkabı, gıda ve konut yukarı çekti. Bu da enflasyonun sadece yüksek faiz oranlarıyla kontrol edilemeyeceğini gösteriyor.” dedi.
"Enflasyon yavaş düşüyor"
Prof. Dr. Ensar Yılmaz ise enflasyondaki düşüşün yavaş olduğunu belirterek, “Firmalar yüksek enflasyonun verdiği momentumla fiyatlarını maliyetten bağımsız bir şekilde yükseltiyor. Bu fiyat davranışı özellikle hizmet sektöründe belirgin. Ayrıca gelir dağılımındaki dengesizlikler de talebin fazla düşmesini engelliyor," diye ekledi.
“Hizmet enflasyonu düşmeden enflasyonu düşüremezsiniz”
Dr. İsmet Demirkol, hizmet enflasyonu ve enerji bağımlılığına dikkat çekerek şu değerlendirmede bulundu: "Enerjide dışa bağımlılık ve yüksek teknoloji ihracatı artırılmadan, arz fazlası olmadan enflasyonu düşürmek mümkün değil. Hizmet enflasyonu düşmeden genel enflasyonu kontrol altına almak zor olacak.”
Makas yeniden açılıyor
Dr. Osman Berke Duvan ise İTO ve TÜİK arasındaki farkların yeniden açılmaya başladığını vurguladı: "Son üç aya baktığımızda İTO ve TÜİK enflasyon verileri arasındaki farkın giderek arttığını görüyoruz. Bu fark, hesaplama yöntemlerindeki farklılıktan kaynaklanıyor olabilir." dedi.
Sonuç: Enflasyonun ateşi düşmüyor
Prof. Dr. Mehmet Şişman, verilerin yüksek gıda ve giyim fiyatlarının etkisiyle enflasyonun düşmediğini gösterdiğini belirtti: “2024 enflasyonu beklenenden yüksek seyrediyor. Üretici fiyat endeksi (ÜFE) bir miktar düştü ancak tüketici fiyatlarındaki kalemlerdeki sert artışlar enflasyonun ateşini düşürmüyor.”
Son olarak Timothy Ash de Ekim enflasyon verilerini yorumladı ve "Enflasyonun TCMB'den daha yapışkan olduğunu kanıtlıyor, bu da politika oranlarını erken düşürmeyi zorlaştırıyor." sözleriyle Türkiye’deki zorlu ekonomik sürecin altını çizdi.
