Ekonomist Mahfi Eğilmez’den çarpıcı analiz: Suriyeliler dönerse Türkiye ekonomisi...
Mahfi Eğilmez, Suriyeli sığınmacıların ülkelerine dönmesi durumunda Türkiye ekonomisini bekleyen muhtemel etkileri detaylarıyla değerlendirdi. Yazıya göre, bu dönüş başta emek piyasası, konut sektörü ve kamu bütçesi olmak üzere birçok alanda önemli değişimler yaratabilir.
Ünlü ekonomist Mahfi Eğilmez, kişisel blogunda kaleme aldığı "Suriyeliler Ülkelerine Dönerse Ekonomiye Etkisi Ne Olur?" başlıklı yazısında, Suriyeli sığınmacıların olası geri dönüş süreçlerinin Türkiye ekonomisine etkilerini analiz etti. Eğilmez, Türkiye'nin sığınmacılara yönelik yardımları kademeli olarak azaltması gerektiği görüşünü dile getirirken; bu durumun işgücü, konut piyasası ve kamu bütçesi üzerindeki etkilerini detaylı bir şekilde ele aldı.
Suriyelilerin Ekonomik Katkıları ve İki Ayrı Grup
Mahfi Eğilmez, Suriyeli sığınmacıları ekonomik durumlarına göre iki gruba ayırıyor:
- Parası ve serveti olanlar: Bu grup Türkiye'de konut satın alarak vatandaşlık elde eden, iş kurup eleman istihdam eden ve ekonomik girişimlerde bulunanlardan oluşuyor.
- Düşük gelir ve servet sahibi olanlar: Bu grup ise ağırlıklı olarak emeğe dayalı işlerde çalışarak geçimini sağlıyor.
Eğilmez'e göre, Suriyelilerin ülkelerine dönme motivasyonu uluslararası kuruluşların Suriye'deki yeniden yapılanma sürecine sağlayacağı finansal destekle şekillenecek. Yapılacak inşaat faaliyetleri ve yeni iş alanlarının açılması, özellikle ikinci gruptaki düşük gelirli Suriyelilerin ülkelerine dönmesine yol açabilir.
İlk Etki: Emek Piyasası ve Maliyet Artışı
Suriyelilerin dönüşünün işgücü piyasası üzerinde önemli etkiler yaratacağını belirten Eğilmez, şu değerlendirmeleri yaptı:
- Düşük ücretle çalışan Suriyelilerin geri dönmesi, işverenleri daha yüksek ücretlerle yerli işçi istihdam etmeye zorlayabilir. Bu durum üretim maliyetlerini artırarak, şirketlerin kârlılıklarını olumsuz etkileyebilir.
- Talepteki daralma nedeniyle, artan maliyetlerin fiyatlara yansıması sınırlı kalabilir ancak bu süreç, maliyet enflasyonunu tetikleyebilir.
Konut Fiyatları ve Kira Maliyetleri Düşebilir
Eğilmez'in analizine göre, çok sayıda Suriyelinin geri dönmesi durumunda konut piyasasında önemli değişiklikler beklenebilir. Özellikle vatandaşlık elde etmek için alınan konutların satışa çıkarılması, fiyatlarda ve kira maliyetlerinde düşüşlere yol açabilir. Ancak bu etkinin büyük ölçekli olmayacağı tahmin ediliyor.
Kamu Harcamalarında Azalma
Suriyelilerin ülkelerine dönmesiyle birlikte kamu bütçesi üzerindeki baskının azalacağına dikkat çeken ekonomist, bu durumun bütçe açığını hafifletici bir etkisi olacağını belirtti. Sağlık, barınma ve diğer sosyal yardımların azalması, kamu harcamalarında önemli bir tasarruf sağlayabilir.
GSYH ve Kişi Başına Gelir
Suriyelilerin ülkelerine dönüşünün Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) üzerindeki etkisinin sınırlı kalacağını öngören Eğilmez, vatandaşlık kazanmamış kişilerin zaten nüfus hesabına dâhil edilmedikleri için kişi başına gelir üzerindeki etkinin daha düşük olacağını düşünüyor.
Sosyal ve Siyasal Etkiler Daha Belirgin Olabilir
Eğilmez, sığınmacıların dönüşünün ekonomi üzerindeki etkilerinin yanında, sosyal ve siyasal etkilerin daha derin izler bırakabileceğini belirtti. Türkiye'nin, sığınmacıların dönüşlerini teşvik etmek için yardımları kademeli olarak sonlandırması gerektiğini vurgulayan Eğilmez, "Bu kadar büyük bir sığınmacı kitlesinin sosyal düzen üzerindeki olumsuz etkilerini zaten yaşayarak gördük" ifadelerini kullandı.
Suriyeli sığınmacıların geri dönüşü, ekonomik olduğu kadar sosyal ve siyasal dengeleri de etkileyecek büyük bir dönüşüm olarak değerlendiriliyor. Eğilmez'in analizi, bu sürecin Türkiye için doğurabileceği hem fırsatlara hem de zorluklara işaret ediyor.
