Diyabet Krizi: Dünyayı Saran Sessiz Salgın

The Lancet’te yayınlanan uluslararası bir araştırmaya göre, son 30 yılda dünya genelinde diyabet oranı yüzde 7’den yüzde 14’e yükseldi. Toplamda 828 milyon diyabet hastası bulunuyor ve bu sayı her geçen gün artıyor. Pasifik Adaları, Karayipler, Orta Doğu ve Kuzey Afrika gibi bölgelerde diyabet oranı yüzde 25’i aşmış durumda.
Hindistan, 229 milyon hasta ile dünyanın en büyük diyabet nüfusuna sahipken, Çin’de bu sayı 148 milyon, ABD’de ise 42 milyon. Türkiye’de ise kadınların yüzde 50.9’u, erkeklerin yüzde 49.2’si tedavi görüyor.

Tedaviye Erişim Krizi

Araştırma, dünya genelinde diyabet hastalarının yüzde 60’ının ilaç tedavisine ulaşamadığını ortaya koyuyor. Bu da yaklaşık 450 milyon kişiye denk geliyor. Özellikle Afrika ve Asya’da tedaviye erişim ciddi bir sorun. İlaca erişim eksikliği; ampütasyon, kalp rahatsızlıkları, böbrek hasarı ve erken ölüm gibi komplikasyon risklerini artırıyor.İnsülin üretimi birkaç büyük ilaç şirketinin tekelinde bulunuyor ve düşük gelirli ülkelerdeki hastalar için erişim programları yetersiz kalıyor. Global çevre sağlığı uzmanı Prof. Majid Ezzati, “Düşük gelirli ülkelerde diyabet daha genç yaşlarda başlıyor ve tedavi eksikliği yaşam boyu sürecek komplikasyonlara yol açıyor” diyor.

Kötü Beslenme ve Obezite Diyabeti Tetikliyor

Tip 2 diyabetin yaygınlaşması, kötü beslenme alışkanlıkları ve obezitedeki artışla doğrudan ilişkili. Vücuttaki aşırı yağın tetiklediği biyolojik değişimler, diyabetin başlıca nedenlerinden biri olarak öne çıkıyor. Uzmanlar, bu durumun insanlığın yaşam süresi uzarken yaşam kalitesinin düştüğüne işaret ettiğini belirtiyor.

Yeni İlaçlar Zenginlere Özel

GLP-1 adı verilen yeni nesil diyabet ilaçları (örneğin Ozempic), obezite tedavisinde de kullanıldığı için zengin ülkelerde yoğun talep görüyor. Ancak bu ilaçlara düşük ve orta gelirli ülkelerde ulaşmak neredeyse imkansız. Access to Medicine Foundation CEO’su Jayasree Iyer, “Bu ilaçlar pahalı olduğu için ihtiyaç sahibi ülkeler bunlara erişemiyor” diyor.

Diyabet Krizi Küresel Bir Sorun

Diyabet sadece düşük gelirli ülkelerin değil, gelişmiş ülkelerin de başa çıkmakta zorlandığı bir kriz haline geldi. İngiltere’de son yirmi yılda diyabet teşhisi konan hasta sayısı ikiye katlanarak 4.4 milyona ulaştı. Diabetes UK’den Helen Kirrane, “Bu araştırma global bir diyabet krizinin içinde olduğumuzu gösteriyor. Yetkililer bu durumu ciddiye almalı” diye uyarıyor.

Diyabet krizi artık bir halk sağlığı sorunu olmaktan çıkıp küresel bir tehdit haline geldi. Tedaviye erişim sorunları çözülmedikçe bu sessiz salgının etkileri daha da derinleşecek gibi görünüyor. Hem bireyler hem de hükümetler bu krize karşı harekete geçmeli!